آیا گرفتن مدرک دانشگاهی در ایران، هنوز هم ارزشش را دارد؟

آیا گرفتن مدرک دانشگاهی در ایران، هنوز هم ارزشش را دارد؟

گزارشی سایت «فوربس» نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۶ میلادی، ایران با حدود ۳۳۵ هزار فارغ التحصیل در رشته‌های STEM، پنجمین کشور از این حیث در دنیا بوده است.

اما از آن سال تاکنون آمار‌ها نشان می‌دهند که عده بیشتری از دانش آموزان ایرانی که کنکور می‌دهند، تمایل دارند در رشته‌های پزشکی یا پیراپزشکی تحصیل کنند.

علت واضح است؛ اقتصاد و صنعت ایران توان جذب این همه مهندس را نداشته و حقوق و دستمزد آن‌ها در تمام طول سال‌های اخیر، مطابق انتظارات آن‌ها نبوده است.

اقتصاد کشور‌ها باید توانایی جذبِ فارغ التحصیلان را داشته باشد. در غیر این صورت، تجربه ایران (بیکاری گسترده در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی) چندان جای تعجب ندارد.

علاوه بر این بین ایرانی‌ها جا افتاده که درآمد پزشکان بسیار بالا است. در نتیجه، نوجوانان ایرانی هم ظاهرا بر مبنایِ تقاضای بازار عمل می‌کنند.

 

 دانشگاه های سراسری روزانه

دانشگاه های روزانه، در ازای کلاس رفتن در دانشگاه های سراسری پولی پرداخت نمی کنید و حتی می‌توانید وام کمک هزینه بگیرید و بهترین امکانات و بالاترین اعتبار مدرک بین انواع دانشگاه را دارد. در صورت قبولی روزانه حتی در صورت عدم ثبت نام در دانشگاه محل قبولی طبق قانون سال جاری یکی از این ٢ نوع محرومیت را دارد:

● محرومیت از انتخاب رشته روزانه در کنکور سال بعد
● محرومیت از ثبت نام کنکور سراسری سال بعد

دانشگاه شبانه

دانشگاه های شبانه، مشابه دانشگاه روزانه و حتی با دانشجویان دانشگاه روزانه کلاس ها مشترک می باشد تنها تفاوت اساسی که دانشگاه شبانه با دانشگاه روزانه دارد، این است که دانشجویان شبانه هزینه ای بابت دانشگاه پرداخت می نمایند و از سهمیه خوابگاه برخوردار نمی باشند.

شهریه دانشگاه شبانه

میزان شهریه دانشگاه شبانه بستگی به رشته تحصیلی دارد، اما شهریه شبانه کمتر از ١ میلیون تومان می‌باشد. انتخاب دانشگاه شبانه همچون دانشگاه روزانه محرومیتی برای کنکور سال آینده به دنبال ندارد و حتی می‌توان همزمان با تحصیل در دانشگاه شبانه، بدون انصراف از دانشگاه برای کنکور مجددا ثبت نام کنید.

اعتبار مدرک دانشگاه شبانه

اعتبار مدرک دانشگاه شبانه تقریبا برابر اعتبار مدرک دانشگاه روزانه می‌باشد.

دانشگاه مجازی

دانشگاه مجازی، از طریق سیستم اینترنت و کلاس مجازی هست اما از لحاظ پرداخت شهریه دقیقا همانند دانشگاه شبانه هست. سیستم دانشگاه مجازی در تعداد معدودی دانشگاه به صورت عملی پدیدار شده است و در ایران هنوز به خوبی جا نیفتاده است.

 

دانشگاه غیر انتفاعی

دانشگاه غیر انتفاعی، همچون دانشگاه روزانه و شبانه که کلاس حضوری برگزار می گردد اما شهریه این نوع دانشگاه بیشتر از دانشگاه شبانه هست (حدود ١/۵ برابر دانشگاه شبانه) تفاوت دانشگاه غیر انتفاعی در کیفیت دانشگاه می باشد که برخی از دانشگاه غیرانتفاعی حتی از بعضی دانشگاه روزانه و شبانه شهرستان کیفیت بالاتری دارند. به عنوان مثال دانشگاه غیر انتفاعی علم و فرهنگ و دانشگاه غیر انتفاعی سوره تهران

 

اعتبار مدرک دانشگاه غیر انتفاعی

اعتبار مدرک دانشگاه غیر انتفاعی و همچنین امکانات این دانشگاه تعریف زیادی ندارد و حتی فضای آموزشی خیلی از این مراکز شبیه به فضای مدرسه می باشد.

 

دانشگاه پیام نور

دانشگاه پیام نور از جمله دانشگاه هایی است که در دولت نهم و دهم توسعه بسیار زیادی داشته است و اینکه در حال حاضر در مقطع کارشناسی، واحدهای این دانشگاه بیشترین رشته ها را برای پذیرش داوطلبان آزمون سراسری دارا می باشند.
این دانشگاه که با شعار آموزش برای همه، همه جا و همه وقت کار خود را آغاز نمود و با اینکه بنا بر این بود که به صورت غیرحضوری و نیمه حضوری فعالیت نماید اما در این سال ها سیستم آن بسیار به دانشگاه های دیگر کشور شباهت پیدا کرده است و دانشجویان زیادی سر کلاس های درس حضور پیدا می کنند.
حضور در کلاس های تئوری برای دانشجویان این دانشگاه غیر اجباری است اما برای کلاس های عملی حضور آن ها الزامی می باشد. سیستم نمره دهی و آزمون های دانشگاه پیام نور را می توان استاندارد ترین سیستم برای ارزیابی برابر و عادلانه دانشجویان سراسر کشور نام برد چرا که تمامی آزمون های این دانشگاه به شکل کشوری برگزار می شود.

 

در این آزمون های ۱۴ نمره ای به جز امتحانات تشریحی، اساتید هیچگونه دخالتی در نمرات دانشجویان ندارند و هر دانشجو با توجه به دانسته های خود بدون هیچگونه کمکی از جانب استاد نمره می گیرد. ۶ نمره باقی مانده مربوط به اساتید می باشد که با برگزاری آزمون های میان ترم به دانشجویان تعلق می گیرد. در حال حاضر بعضی از آزمون های دانشگاه پیام نور به صورت رایانه ای برگزار می گردد و نمرات دانشجویان بلافاصله پس از آزمون قابل رؤیت می باشد.

در حال حاضر 499 دانشگاه پیام نور در سراسر استان ها و شهرستان های کشور گسترده است که در رشته های مختلف ریاضی فنی و تجربی و انسانی فعالیت می نمایند. دانشگاه پیام نور با داشتن 22.24 درصد از کل دانشجویان کشور پس از دانشگاه آزاد اسلامی در رده دوم قرار دارد.
گرچه این دانشگاه هنوز در زمینه علوم پزشکی وارد نشده است. با توجه به اینکه سیستم ارزیابی در دانشگاه پیام نور یکپارچه می باشد این دانشگاه در ردیف دانشگاه های جامع تحت نظارت وزارت علوم قرار دارد و هم اکنون در رده بندی کشوری به عنوان هشتمین دانشگاه برتر پس از دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شیراز، فردوسی مشهد، شهید بهشتی، تبریز و اصفهان قرار دارد. و از این حیث بالاتر از 43 دانشگاه دولتی دیگر قرار دارد.

 

دانشگاه پیام نور، اغلب کلاس های این نوع دانشگاه ۸ تا ۹ جلسه یا حتی بیشتر تشکیل می شود که بستگی به استاد دارد و در خیلی موارد اصرار و اجباری به حضور در کلاس نمی باشد و شما می توانید واحدها را به صورت خودخوان بردارید. شهریه دانشگاه پیام نور مشابه دانشگاه شبانه و حدودا نصف دانشگاه غیر انتفاعی هست.

هزینه کل هر ترم برای دانشگاه های پیام نور حدودا هر ترم بین 800 تا 900 هزار تومان می باشد که بستگی به تعداد واحد های انتخابی دارد. این دانشگاه ها فاقد هر گونه امکانات رفاهی از جمله خوابگاه، وام های دانشجویی و … است. در شهر های بزرگ کلاس ها به صورت حضوری برگزار می شود. در نظر داشته باشید که دانشگاه های پیام نور با دانشگاه های فراگیر پیام نور متفاوت می باشد. امتحانات دانشگاه های پیام نور به صورت هماهنگ کشوری برگزار می شود.

اعتبار مدرک دانشگاه های پیام نور

برخی از داوطلبان کنکور سراسری تصور می کنند که دانشگاه های پیام نور از مدرک معتبری برخوردار نیستند، اما جالب است بدانید به دلیل خودخوان بودن و برگزاری امتحانات هماهنگ کشوری در این دانشگاه ها برای اپلای کردن بسیار مناسب هستند و مدرک معتبری برای مهاجرت دارند. پس نگران اعتبار مدرک این دانشگاه ها نباشید.

نحوه پذیرش در دانشگاه های پیام نور

برای پذیرش در دانشگاه پیام نور دو نوع پذیرش وجود دارد:
۱) پذیرش از طریق رشته های با آزمون
۲) پذیرش بر اساس رشته های بدون آزمون و با شرط معدل

 

دانشگاه آزاد

دانشگاه آزاد، بارز ترین ویژگی دانشگاه آزاد شهریه این دانشگاه می باشد که تقریبا شهریه آن نسبت به همه سیستم های آموزش عالی بیشتر می باشد. (علوم پایه، فنی مهندسی و انسانی حدود ١/۵ برابر غیرانتفاعی) البته در گروه پزشکی تا ۷میلیون هم در هر ترم احتمال شهریه وجود دارد.

اعتبار مدرک دانشگاه آزاد

اعتبار مدرک دانشگاه آزاد بستگی به واحد دانشگاه دارد. به عنوان مثال واحد های دانشگاه آزاد همچون: علوم تحقیقات تهران، آزاد قزوین، آزاد کرج، آزاد تهران جنوب و … از نظر سطح علمی، سخت گیری و ارزش مدرک یک سر و گردن از بقیه دانشگاه آزاد بالاتر هستند.
در بسیاری از رشته های فنی مهندسی و علوم انسانی بین غیر انتفاعی و آزاد بهتر است مقایسه نظیر به نظیر اسم و واحد دانشگاه انجام بگیرد و به صورت کلی گفت کدام دانشگاه بهتر می باشد.

میزان اعتبار مدرک دانشگاه آزاد

در بازار کار و برای برخی از صاحبان مشاغل ،این موضوع که مدرک تحصیلی شما از کدام دانشگاه می باشد و به چه میزان معتبر است، دارای اهمیت می باشد. علاوه بر این، در صورتی که قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را داشته باشید، میزان اعتبار مدرک دانشگاهی نقش زیادی در پذیرش شما ایفا می کند.
دانشگاه های ایران را می توان به دو دسته:
۱) سراسری شامل:
● دانشگاه های روزانه
● شبانه
● غیر انتفاعی
● پیام نور
● پردیس بین الملل
۲) آزاد
تقسیم بندی کرد. مدرک همه این دانشگاه ها معتبر است اما میزان اعتبار آن ها نسبت به هم متفاوت است. از میان مواردی که در رتبه بندی مدارک دانشگاه ها در داخل کشور اهمیت دارد و ممکن است مدرک دانشگاهی را معتبرتر از مدارک سایر دانشگاه ها کند، می توان به ۲ مورد اصلی اشاره کرد:
■ تجهیزات و امکانات دانشگاهی
■ اعضای هیئت علمی و مرتبه آن ها

اعتبار مدرک دانشگاه آزاد در مقطع کارشناسی

در مقطع کارشناسی پس از دانشگاه های روزانه (نوبت اول) و شبانه (نوبت دوم)، مدرک دانشگاه آزاد از نظر میزان اعتبار در رتبه سوم قرار دارد. مدارک دانشگاه های غیرانتفاعی و پردیس خودگردان نیز هم تراز با دانشگاه آزاد در رده سوم جای دارند و پس از آن ها دانشگاه های پیام نور و علمی کاربردی در رده آخر قرار می گیرند.

اعتبار مدرک دانشگاه آزاد در مقطع کارشناسی ارشد

در مقطع کارشناسی ارشد نیز مدارک دانشگاه های روزانه و شبانه به ترتیب در رتبه ی اول و دوم قرار دارند. با توجه به اینکه در دوره های تحصیلات تکمیلی، اساتید دانشگاه ها نقش پررنگ تری در روند تحصیل دانشجویان ایفا می کنند، می توان گفت که دانشگاه های پردیس خودگردان به دلیل داشتن اساتیدی از دانشگاه های مطرح کشور، رتبه ی بالاتری نسبت به دانشگاه آزاد را در مقطع کارشناسی ارشد کسب کرده اند.
به همین جهت مدرک دانشگاه آزاد از نظر معتبر بودن جایگاه چهارم را پس از دانشگاه های پردیس خودگردان، در مقطع کارشناسی ارشد دارا می باشد. پس از دانشگاه آزاد به ترتیب دانشگاه های غیر انتفاعی و پیام نور در جایگاه های پنجم و ششم قرار می گیرند.

 

دانشگاه های سراسری

به دلیل حضور اساتید علمی و تجربی برتر و داشتن محیط علمی پویا، دارای فضای رقابتی برای دانشجویان هستند و شاید همین امر موجب به وجود آمدن این تصور شده است که مدرک دانشگاه های دولتی نسبت به مدارک سایر دانشگاه ها دارای اعتبار بیشتری است.

امروزه بیان حتمی این موضوع امری اشتباه است و آنچه که به یک مدرک دانشگاهی اعتبار می بخشد تنها نام دانشگاه نیست، بلکه میزان اعتبار مدرک یک دانشگاه می تواند با توجه به شهر و مقطع تحصیلی قابل تغییر باشد. همچنین لازم است توجه کنید که هر داوطلب متناسب با تراز و رتبه در انتخاب رشته کنکور دانشگاه آزاد خود، در یکی از رشته های دانشگاه آزاد پذیرفته خواهد شد.

 

اعتبار مدرک دانشگاه علمی کاربردی

بسیاری از محصلان دبیرستان ها، بنا به دلایلی علاقه دارند در دانشگاه های جامع علمی کاربردی به ادامه تحصیل بپردازند. همچنین به دلیل اینکه این دانشگاه ها نیاز به آزمون ورودی ندارند و قبولی در آن ها صرفا بر اساس شرایطی همچون معدل دوره قبل می باشد، بسیاری از کارمندان و همچنین دانشجویان، به تحصیل در این دانشگاه ها علاقه مند می شوند اما سوالی که برای اکثر دانش پژوهان مطرح می شود این است که:
اعتبار مدرک دانشگاه علمی کاربردی در مقایسه با سایر دانشگاه ها چگونه است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که این دانشگاه ها مستقیما تحت نظر وزارت علوم هستند و ارزش مدرک دانشگاه های جامع علمی کاربردی همانند سایر دانشگاه های سراسری است، با این تفاوت که این دانشگاه ها از دانشجویان خود، شهریه دریافت می کنند که البته میزان این شهریه بر اساس مصوبات وزارت علوم می باشد. در نظر داشته باشید که شهریه این دانشگاه ها کمتر از دانشگاه های آزاد است که این خود، امتیازی برای علاقه مندان به تحصیل در دانشگاه های جامع علمی کاربردی است.
دانشگاه های علمی کاربردی در دهه هفتاد زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شده اند. به همین دلیل است که باید گفت که مدارک دانشجویان فارغ التحصیل از این دانشگاه ها همانند سایر دانشگاه ها از ارزش علمی برخوردار است.
علاوه بر دانش آموزان و کارکنانی که قصد ادامه تحصیل در این دانشگاه ها را دارند، دانش آموزانی که به هر دلایلی نتوانسته اند در آزمون سراسری امتیاز آورند،‌ می توانند در این مراکز ثبت نام نمایند و به تحصیل خود در رشته دلخواه خود بپردازند. این دسته از دانش آموزان می توانند برای مشاهده رشته های معرفی شده این دانشگاه ها به سایت جامع علمی کاربردی مراجعه کنند.

 

اعتبار مدرک دانشگاه غیرانتفاعی در خارج از کشور

از جمله نگرانی‌های داوطلبانی که در دانشگاه‌های غیرانتفاعی تحصیل می‌کنند یا قصد تحصیل در این دانشگاه‌ها را دارند، این است که اگر بخواهند در دانشگاه‌های خارج از کشور ادامه تحصیل دهند، مدرکشان برای آنان اهمیت دارد یا خیر. شرط کلیه دانشگاه‌های مطرح خارجی برای پذیرفتن دانشجو، رتبه و سطح علمی دانشگاهی است که متقاضی در آن تحصیل کرده است.

برای این دانشگاه‌ها مدرک دانشگاه‌های دولتی کشور ما نسبت به سایر دانشگاه‌ها اعتبار بیشتری دارد.

بنابراین داوطلبانی که در دانشگاه‌های نوبت روزانه و شبانه تحصیل می‌کنند، می‌توانند بیشتر از دیگر دانشجویان امیدوار به پذیرش در دانشگاه‌های خارجی باشند.

در نظر داشته باشید که هر کشور و هر دانشگاهی نسبت به پذیرش دانشجو قوانین خود را دارند. این بدان معنی است که ممکن است دانشگاهی بتواند دانشجویی با مدرک دانشگاه غیرانتفاعی ایران را بپذیرد، به شرط آن که از رزومه و معدل بالایی بهره مند باشد.